تشخیص سکه های بانکی

تفاوت سکه بانکی و غیر بانکی

سکه بانکی و غیر بانکی چیست؟

به‌صورت ساده، سکه‌هایی که توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند، به‌عنوان سکه بانکی شناخته می‌شوند، درحالی‌که آن‌هایی که توسط هر شخص یا کارگاه دیگری تولید می‌شوند، سکه غیر بانکی نام‌گذاری می‌کنند. اما تفاوت‌های بین این دو نوع سکه بیشتر از این‌هاست؛ سکه‌های غیر بانکی برخلاف سکه بانکی، تضمین شده نیستند و ممکن است از نظر ابعاد، شکل، وزن یا عیار با یکدیگر تفاوت داشته باشند.

انواع سکه ‌های بانکی

تمامی واحدهای پولی به‌عنوان سکه‌های بانکی توسط بانک مرکزی هر کشور تولید و مدیریت می‌شوند. این انواع پول‌ها معمولاً در جریان اقتصادی ملت به‌عنوان یک نماد از ارزش پولی قانونی استفاده می‌شوند. در ادامه به برخی انواع معمول سکه‌های بانکی اشاره می‌شود:

• تمام سکه بهارآزادی
• تمام سکه امامی
• نیم‌سکه بهارآزادی
• ربع‌سکه بهارآزادی
• سکه یک گرمی

این انواع سکه‌ها معمولاً دارای ارزش قانونی هستند و به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت‌های مختلف از جمله خرید کالاها و خدمات استفاده می‌شوند. همچنین، در اکثر کشورها، بانک مرکزی مسئول تأمین و مدیریت موجودی سکه‌های بانکی است.

سکه های بانکی چه شباهت‌هایی با هم دارند؟

سکه‌های بانکی، به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی اقتصاد هر کشور، ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را از سایر انواع سکه‌ها متمایز می‌کند. یکی از ویژگی‌های مشترک میان تمامی سکه‌های بانکی این است که عیار آن‌ها بین 22 تا 900 است که این موضوع به ارزش و وزن آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. همچنین، در طراحی این نوع سکه‌ها نیز شباهت‌هایی وجود دارد که به تشخیص آن‌ها کمک می‌کند. به عنوان مثال، در یک طرف سکه‌های بانکی، طرح بارگاه امام رضا (ع) نقش بسته و بر روی تمامی این سکه‌ها، سال ضرب حک شده است. همچنین، تمامی انواع سکه بانکی، به نحوی طراحی می‌شوند که دور تا دور سکه دارای کنگره است. این طراحی ویژه افراد را در تشخیص سکه‌های بانکی اصل از نمونه‌های تقلبی کمک می‌کند.

سکه‌ های بانکی و غیر بانکی چه تفاوت‌هایی دارند؟

اکنون که با ویژگی‌های مشترک این نوع پول آشنا شده‌اید، اجازه دهید به تفاوت‌های بین انواع سکه‌های بانکی و غیر بانکی بپردازیم. این سکه‌ها از نظر موارد زیر با هم متفاوت‌اند:

• عیار سکه

سکه‌هایی که توسط بانک مرکزی یا بانک دولتی ساخته می‌شوند، عیار دقیق و مشخصی دارند. به طور معمول در ایران، سکه‌های بانکی دارای عیار ۹۰۰ (یا ۲۱.۶ عیار طلا) هستند. اما سکه‌هایی که توسط مجریان خصوصی یا کارخانجات تولید می‌شوند، عیار مختلفی دارند؛ بنابراین یکی دیگر از تفاوت‌های سکه بانکی و غیر بانکی که البته برای اهل‌فن و فروشندگان حرفه‌ای می‌تواند قابل‌تشخیص باشد، عیار سکه است. افراد عادی معمولاً قادر به تشخیص عیار سکه نیستند، اما با مراجعه به یک فروشنده ماهر، به‌راحتی می‌توانید اطمینان حاصل کنید که سکه‌تان از نوع بانکی یا غیر بانکی است.

• وزن سکه

یکی از روش‌های مطمئن برای تشخیص بین سکه‌های بانکی و غیر بانکی، درنظرگرفتن وزن سکه است. وزن سکه تمام بهارآزادی ۸۱۳۳/۸ گرم است و وزن سکه‌های وکیومی بین ۵/۱۰ تا ۵/۱۱ گرم است. پس اگر وزن سکه با وکیوم، کمتر از این میزان بود به اصالت سکه خود شک کنید. وزن سکه‌های غیر بانکی معمولاً خیلی دقیق نیستند و کمی کمتر از سکه‌های بانکی وزن دارند. به‌هرحال، افرادی که به‌صورت متفرقه به ضرب سکه مشغول‌اند ممکن است در وزن آن کم‌لطفی کنند و از این طریق به سودهای کلانی برسند.

• شکل و ظاهر سکه

اگر یک سکه بانکی را در کنار سکه غیر بانکی قرار دهید و به‌دقت آن‌ها را بررسی کنید، می‌توانید تفاوت شکل و ظاهر آن‌ها را تشخیص دهید. سکه‌های بانکی تخت و صاف هستند و اگر به‌صورت عمودی به آن نگاه کنید، هیچ‌گونه تابی در شکل سکه مشاهده نمی‌شود به دلیل این ویژگی، اگر سکه بانکی را بر روی یک سطح شیشه‌ای بیندازید، بعد از چند حرکت کوتاه از حرکت می‌ایستد.

اما سکه‌های غیر بانکی کمی تاب دارند و معمولاً محدب هستند، این باعث می‌شود که اگر آن را روی شیشه بیندازید، خیلی زودتر از سکه‌های بانکی از حرکت بایستد.

• قطر دایره‌ای سکه

قطر تمام سکه، 22 میلی‌متر است، اما نیم سکه دارای قطر 19 میلی‌متر بوده و ربع سکه قطری 14 میلیمتری دارد. از طرفی سکه یک گرمی دارای قطر 13.3 میلی‌متر است.

• تاریخ ضرب سکه

تفاوت دیگر سکه بانکی و غیر بانکی مربوط به تاریخ ضرب می‌شود. در یک دسته‌بندی کلی، سکه تمام بهارآزادی در فاصله سال‌های 1358 تا 1370 ضرب ‌شده‌اند. سکه تمام امامی در سال‌های 1370 تا 1386 ضرب شده، سکه نیم و ربع بهارآزادی در سال‌های 1358 تا 1386 ضرب گردیده و درنهایت، سکه یک گرمی بانکی از سال‌های 1390 به بعد ضرب شده است. این تاریخ‌ها تاریخ تولید و عرضه این انواع سکه‌های بانکی را نشان می‌دهند.

• رنگ سکه

. رنگ سکه بانکی نزدیک به رنگ شمش طلا است، یعنی نه خیلی زرد و نه به سفیدی یا سبزی بزند. پیشنهاد می‌کنیم سکه موردنظر را در کنار سکه‌ای که از اصالت آن مطمئن هستید قرار دهید تا بتوانید تفاوت رنگ آن را تشخیص دهید ( البته در بسیاری از موارد سکه های غیر بانکی با طلای 22 عیار آبکاری میشوند که از این نظر باید برای تشخیص سکه بانکی صرفا به رنگ سکه اکتفا نکرد).

• کنگره‌های دور سکه

کنگره‌های اطراف سکه بانکی نیز دارای یک نظم و شکل خاص هستند که به‌صورت دقیق و با فاصله‌های مشخص در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. درحالی‌که کنگره‌های سکه‌های غیر بانکی چنین نظمی ندارند. اگر ناخن خود را روی کنگره‌های سکه بانکی بکشید، برخلاف سکه‌های غیربانکی، هیچ‌گونه احساس گودی و بی‌نظمی نخواهید داشت.

• متن حکاکی شده روی سکه

اگر یک لوپ یا ذره‌بین بردارید و محل نقطه‌های عبارت “بانک مرکزی ایران” را بررسی کنید، می‌توانید سکه بانکی را از سکه غیر بانکی تشخیص دهید. در سکه‌های بانکی، محل نقطه‌ها دقیق و دارای ابعاد مشخص است.

• نوع بسته‌بندی

در گذشته، سکه‌های بانکی بدون بسته‌بندی یا وکیوم‌های امروزی عرضه می‌شدند، اما در حال حاضر فروشندگان سکه برای ایجاد حس اطمینان در مشتریان خود و ارتباط مؤثر با آنان، سکه‌ها را در بسته‌بندی‌های معتبری ارائه می‌دهند. به‌نوعی که می‌توان گفت هر سکه یک نوع کارت ویزیت برای فروشندگان محسوب می‌شود که در آن نام و آدرس و شماره‌تلفن خود را قید کرده‌ و با این کار، به‌نوعی از سکه‌های خود پشتیبانی می‌کنند. از طرفی، وکیوم کردن سکه‌ها برای حفظ و افزایش دوام آن‌ها نیز روش مؤثری است که باعث ازبین‌رفتن هوا و رطوبت موجود در داخل بسته‌بندی شده و از اکسیداسیون و فساد سکه‌ها جلوگیری می‌کند.

سودجویان سکه‌های غیربانکی را نیز در بسته‌بندی‌های وکیوم ارائه می‌دهند همین دلیل، لازم است موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• پرس وکیوم باید تمیز و بدون هیچ‌گونه آثار ورم یا بادکردگی باشد.

• لیبل مقوایی باکیفیت داشته و دچار رنگ پریدگی نباشد.

• باید بر روی وکیوم، پیوست هولوگرام و سریال انحصاری درج شده باشد.

• باید روی وکیوم حتماً نام و آدرس و تلفن فروشنده درج شده باشد.

     برگرفته از سایت اتحادیه طلا و جواهر تهران